26.12.2023

BUNTOWNIK Z WYBORU

James Dean postępował zgodnie z dewizą: Marz, jakbyś miał żyć wiecznie. Żyj, jakbyś miał umrzeć dzisiaj.

Choć zginął w wieku zaledwie 24 lat i zagrał tylko w trzech filmach, pozostał legendą amery- kańskiego kina. W jego skłóconych z życiem bohaterach odnajdują się kolejne pokolenia młodych ludzi.

James Dean mówił o sobie, że jest wieśniakiem. Rzeczywiście pochodził z prowincji. Przyszedł na świat w miejscowości Marion w stanie Indiana.

Choć to Los Angeles nazywa się Miastem Gwiazd, James Dean stał się sławny dzięki pobytowi w Nowym Jorku. Szlifował talent, występując w sztukach na Broadwayu, a przede wszystkim w słynnym stowarzyszeniu Actor’s Studio. Uczył się tam pod okiem samego Lee Strasberga z Marlonem Brando u boku. Połączyła ich nie tylko przyjaźń, lecz także romans. Brando wywarł też wielki wpływ na Deana, który zaczął naśladować zarówno sposób jego gry aktorskiej, jak i ubierania się. James dostrzegał wiele podobieństw w życiorysach swoim i Marlona. Choć w późniejszych latach ich drogi się rozeszły, Dean do końca życia darzył Brando sympatią. Laureat Oscara za film NA NABRZEŻACH z kolei szybko znudził się młodszym kolegą, który we wszystkim go naśladował. Przestał odbierać telefony od Deana. Irytował się też, kiedy pytano go o niego w wywiadach. Być może obawiał się, że James niebawem przyćmi go swoją sławą.

Bardzo możliwe, że Brando obraził się na Deana po tym, jak młodszy aktor sprzątnął mu sprzed nosa rolę w NA WSCHÓD OD EDENU. Reżyser adaptacji powieści Johna Steinbecka, Elia Kazan, początkowo widział w roli Caleba Traska Brando, ale kiedy po sugestii scenarzysty wraz ze Steinbeckiem spotkał się z Deanem, natychmiast zmienił zdanie. Tak James, wówczas praktycznie nieznany aktor, dostał swoją pierwszą poważną rolę. Dzięki niej miał stać się gwiazdą. Wielu uważa, że gdyby nie tragiczna śmierć, Dean przyćmiłby popularnością wielu innych gwiazdorów. Przedwczesna śmierć uczyniła go jednak wiecznym.

____________

#aktorzyprowincjonalni

Fragment tekstu: Natali Jeziorek, VOGUE, 8 lutego 2020.  Materiał z programu spektaklu pod redakcją Marii Klotzer. 

Michał Siegoczyński
AKTORZY PROWINCJONALNI CZYLI POCIĄG DO HOLLYWOOD
reż. Michał Siegoczyński

Opracowanie graficzne: Jepe Oyen

red Anna Ryś

foto Jeremi Astaszow